İlk Uzaktan Kumandalı (RC) Aracım

Uzun zamandır kısaca "RC" (Remote Controlled) adı verilen bu araçlarla, özellikle de arabalarla ilgileniyordum. Ancak diğer birçok hobi gibi, bu hobi ile de ülkemizde ilgilenilmesi ya çok zor veya çok pahalı. Ara sıra web'te sayfalara girip yeni modelleri ve taknolojileri takip ediyordum. Ufak ufak ta kafamda bazı istekler şekilleniyordu. İlk başta istek listeme girenler; benzinli (veya nitro) olması, geri vitesi olması, kaliteli marka ve malzeme olması, ülkemizde yedek parçasının bulunabilmesi, suya dayanıklı olması (karda ve ıslak zeminde de eğlenebilmek için), mümkünse ikinci el olmaması gibi istekler oldu. Bu isteklerin bir araya geldiği araçların bana maliyeti de 1.500TL altına düşmüyordu.

Yine geçenlerde web'te gezinirken, tam yukarıda saydığım özelliklerin toplandığı bir model gördüm. Fiyatı da 800 küsür lira idi. Sanırım 1/16 idi. Tabii yine gaza geldim. Videolar izledim, yorumlar okudum, forumları hatim ettim, vb… Tam kafama yatan bu modeli de alamayacağımı anladım. Çünkü; başlangıç için gerekli olan starter-set, bakım malzemeleri (after-run oil, şanzıman yağı, diğer yağlar, vb.), sarf malzemeleri (hava filtresi, vb.), yedek parça (buji, vb.)  derken fiyat yine 3-5 yüz lira yukarı çıkıyordu. Bu da bütçemi çok çok fazla aşıyordu.

Yine nette gezerken bir ara yurtdışı site işlerine baktım. En iyi RC aracın kendi toplayacağın araç olduğu fikri genelde hakim oduğundan, kendim toplasam dedim. Onu da beceremeyeceğim için tırstım. Bu arada TeknoSeyir sitesindeki videolar çok işime yaradı. Forumlarda kaybolduğum zamanlarda tesadüfen bulduğum bazı videolar kafamı netleştirdi ve nitro'dan vazgeçip elektrikli modele karar verdim. Veee Traxxas Slash 1/16 4×4 Brushless VXL (Jerry Whelchel edition) aldım.

Nitro'lu ve 1/10 ölçekli isterken; elektrikli ve 1/16 ölçekli satın almamın sebepleri:

• 1/10'lara göre 1/16'lar neredeyse yarı fiyatına. Diğer taraftan; 1/16 ile kapalı alanda (evde mesela) çok rahat oynanabilirken, 1/10 için açık alan zorunlu.
• Nitro araçlar genelde suya pek dayanıklı olmuyor, olanları da müthiş pahalı. Oysa elektrikli araçlar genelde suya tam dayanıklı oluyor. Örnekler için bakınız.
• Nitro araçlar müthiş gürültülü. Elektrikli araçla ise gece 3'te evin içinde oynayabilirsiniz hem de yan odada uyuyanları bile rahatsız etmeden. Ormanda nitrolu araç ile oynarken; "ağaç mı kesiyorlar?" kaygısı ile ormancılar tarafından basılanları duydum :)
• Nitro araçların bakımı ciddi sorun. Her kullandıktan sonra, after-run oil ile motorun yağlayıp bırakılması tavsiye ediliyor. Bu bile başlı başına uğraştırıcı bir iş. Hava filtresini sök, karbüratöre yağı damlat, pistonu hareket ettir, hava filtresini tak…
• Nitro araçlarda hız kontrolü otomatik vites ile yapıldığından, şanzıman olmak zorunda. Bu da ilave bir çok dişli ve hareketli sistem demek. Bu da elektrikliye göre daha fazla bakım ve arıza oranı anlamına geliyor.
• Bir ürün alırken genelde "ileride bunu satabilirim" şeklinde bir düşünce asla aklıma gelmez. Ama bu sefer alacağım aletin benzerini bile daha önce hiç görmemişken (sadece uzaktan bir kez görmüştüm, bir de nette videoları gördüm) ve ne alacağımı bilmediğimden, "ikinci el alsam mı?", "ileride satar mıyım?" şeklinde düşünceler geldi aklıma. Nitro modelleri ikinci el almak ta satmak ta ciddi sıkıntı. Yıpranma payı, elektrikliye göre çok daha fazla.
• Çok önemli olmamakla beraber, nitrolu bir araç kumanda çekim alanı dışına çıkarsa, son hız gitmeye devam ediyor. Bunu engelleyen aparatlar var, istenirse takılabiliyor. Elektriklilerde ise genelde çekim alanı dışına çıktığında sistemi devre dışı bırakıyor.
• Nitro istememin en büyük sebebi, sürüş keyfinin uzun sürmesiydi. Yakıtı bittikçe doldururum, diyordum. Ancak bu konu o kadar basit değilmiş. Yakıt konusunda yeni öğrendiğim ilginç bilgiler:
  • Bu araçlarda benzin genelde 1/5 denen devasa modellerde kullanılıyor. 1/10 ve daha küçüklerde ise yakıt olarak nitro kullanılıyor.
  • Nitro yakıtının kalitelisi çok ucuz değil ve Bilecik'te bulmak imkansız. Oysa elektrik heryerde var.
  • Nitro'lu araçlarda bir depo  ile 10 dakika civarı kullanılabiliyor. Motor 35.000 devir/dakika döndüğü için iyi ısınıyor ve genelde her depo boşalmasından sonra dinlendirilmesi tavsiye ediliyor. Yani "nitrom varsa, saatlerce oynarım" sözü tam olarak doğru değil.
  • Eskiden teknoloji çok iyi değilken, 6 saatte şarj edilip te 15 dakikada bitirilen piller vardı. Şimdi pil teknolojisi de çok iyi durumda. Araçla beraber gelen 1200mAh NiMH pil ile 40 dakika civarında kulanıyorum. Aynı pilden bir tane daha alsam, araçta zaten iki tane pil yuvası var, sıkıntı olmaz. Paralel bağladığımda 80 dakika eder. Hor kullansam bile en az 1 saat garanti. Kutudan çıkan şarj aleti 250mAh şarj edebiliyor. Bu şekilde pilin şarjı 6 saat sürüyor yani.
  • İsterseniz LiPo pil alabilirsiniz ama bu apayrı bir dünya. En büyük avantajı yüksek akımla şarj edilebilmesi. 6Ah'e kadar şarj edilebilenleri var. Benim planım ileride iki tane 2400mAh LiPo pil almak ve bunları sıra ile kullanmak. Toplamda 2 pil için 2 saat şarj süresi ve 2-3 saat kullanım sağlayacak hesabıma göre. Bu da oldukça ekonomik tabiiki. Ancak LiPo'ları da kullanmak biraz zor. Gerilimi belirli bir seviyenin altına düşürmemeniz gerekiyor. Bunu sağlayabilmek için kesici veya uyarıcı aparatlar kullanılıyor. Ayrıca LiPo'ların patlama olasılığı çok fazla. Şarj akımına dikkat edilmeli, uzun süre şarjda bırakılmamalı, uzun süre kullanılmayacak piller "depolama konumunda (belirli bir voltajda)" bırakılmalı, vs… Ayrı bir uzmanlık alanı kısacası. Şarj aletleri bile acayip, değişik ve pahalı. Yeni pil alacaklar için en önemli konulardan birisi de pilin boyutları. Aracınıza sığmayacak pile boşuna para vermiş olabilirsiniz. Pil ve şarj aleti konusunda uygun fiyat veren bir yabancı siteyi de ekliyeyim, tam olsun: Hobbying
  • Neodimyum mıknatısların çıkması ile birlikte elektrik motoru teknolojisi de değişikliğe uğramış. "Fırçasız" motorlar çıkmış. Kabaca şöyle açıklayayım: Elektrik motorlarında bobin ve mıknatıs bulunur. Bu mıknatıslar zamanla aşınır ve "kömürü bitti" denir, kömür değiştirilir. Yeni "fırçasız" motorlarda ise eskisi gibi sürtünen bir malzeme yok. Bunun da avantajları şöyle:
    • Sürtünme az, sürat fazla
    • Sürtünme az, yakıt (pil) daha uzun süre dayanıyor
    • Sürtünme az, ısınma daha az
    • Sürtünme az, biten ve değişmesi gereken kömür yok, bakım da yok.
• Nitro araçlarla ilgili aklıma gelen bir başka sıkıntı ise rodaj durumu. İşten iyi anlayan birisinin rodaj yapması tavsiye ediliyor. İnternetten nitro'lu bir araç almak, bilmeyen birisi için bu nedenle ciddi sıkıntı.
• Yine tüm RC araçların ortak sıkıntısı, garantisi olmaması. İlk kutudan açma durumu hariç garanti vermiyorlar. Bu durumda da arıza olasılığı fazla olan bir model almak ta ayrı bir sıkıntı.

Nereden Aldım?

Sonuçta, uygun fiyat veren Eren Hobi sitesinden 434 liraya üstte belirttiğim modeli sipariş verdim. İki günde de elime geldi. Piyasa fiyatı 600-700 lira civarında olan bu modele oldukça uygun fiyat veriyorlar. Fiyatının bu kadar ucuz omasının temelde iki sebebi var:

• 2,4GHz kumanda yerine 27MHz kumanda ile geliyor. Bu da aynı anda en faza 6 kişinin kullanabileceği bir frekansa tekabül ediyor. frekans değiştirmek için ise kristalin değiştirilmesi gerekiyor. Kalabalık kullanımlarda sıkıntı yani. Çakışma olasılığı fazla. 2,4GHz kumanda olsa, 80 kişi aynı anda kullanabiliyor. Sayıları birazcık atmış ta olabilirim, farklı çıkarsa sorumluluk kabul etmem.
• Fatura vermiyor. İnternet'te başkasının da başına gelmiş, bana da aynısı oldu. Ürün gelince hemen aradım, sordum. "Kargo'da düşmüştür" dediler. Kargocu daha çıkmamıştı, hemen kontrol ettik, kamyonda yok. Zaten düşme gibi bir belirti de yok. Hiç yapıştırılmamış pakete belli. Tekrar aradım, diğer şubeye yönlendirdiler, kargolar oradan çıkıyormuş. Diğer şubeyi aradım, aldığım son bilgi "Garantisi de yok bu aletlerin, zaten çok ta ucuz veriyoruz. Bu nedenle koyulmamıştır faturası" şeklinde oldu :) Ürün çakma falan değil ama. Hiç bir sıkıntısı yok şükür… En büyük sıkıntı, siparişi vermeden önce arayıp sorduğumda, "faturalı ürünler bunlar" denmesi aslında… Araştırırken böyle çakallıklar yağtıklarını öğrendiğimden, teyid etmek istemiştim.

Aldığım aracın özellikleri de şöyle:

• 1/16 ölçek. Uzunluğu: 35,6cm. Genişiliği ise 18,5cm. Yükseklik: 12,5cm
  Bu ölçek arazide kullanımda çok rahat değil. Düşünenler için belirteyim. Özellikle arazide zor kontrol ediliyor. Ya da araç uzaklaştığında, göremiyorsunuz :)
• Velineon® 380 fırçasız motor. Kutudan çıktığı hali ile 50km hız yapıyor. Seri bağlanan iki pil ile (14,4V besleme ile) 75km/s hız yapabiliyor. Bu özelliği firma tarafından destekleniyor ve tavsiye ediliyor. Yüksek hız modunda değişmesi gereken bir dişli de kutudan çıkıyor.
• Sürekli 4×4. Bu özellik yol kontrolünü kolaylaştırıyor. Daha karda/kışta deneyemedim tabii.
• Tamamen suya dayanıklı. Suya sokmadım ama birikintelerden korkmadan geçiyorum.
• VXL-3m ESC var. Tek tuşla programlama özelliği var. Yarış modu, eğitim modu (yarım hız), spor modu şeklinde 3 tane modu var. LiPo pil kullanımında düşük voltajda aracı durdurma özelliği var. Doğrudan LiPo pil kullanabiliyorsunuz yani. 2s ve 3s pil desteği var. Bu da yüksek gerilimde çalıştırmaya (ve uçmaya) hazır olduğu anlamına geliyor.
• Yukarıda da belirttiğim gibi, en büyük sıkıntısı 27MHz kumanda. Ama Bilecik'te benden başka kimsede görmediğim için, şimdilik sıkıntı yok. Gerekirse ileride değiştiririm.
• 48mm uzunluğunda ön ve arka yağlı amortisör. Amortisörlerin yüksekliği kolayca elle ayarlanabiliyor.
• RTR denen biçimde geliyor. RTR="Ready To Run (kullanmaya hazır). Kullanmak için tek lazım olan, kumanda için 8 tane AA pil. Bunun için de GP'nin Recyko modelinden 8'li paket aldım. Şarjını uzun süre muhafaza ediyor. Hatta ilk kullanımda şarjlı geliyor, o derece yani. 8'li şarj aletiyle beraber 90 TL'ye mal oldu kumanda enerji ihtiyacı.
• İç mekanik tamamen -çok tutulan- E-Revo modeli ile aynı. Hatta kullanım kılavuzu ortak hazırlanmış. Bu da yedek parça sıkıntısı olmayacağı anlamına geliyor.

Maddi Sıkıntı Olmasaydı, Ne Alırdım?

Üstte belirttiğim aracı seçmemin en önemli nedeni, maliyeti. Ancak gerçekten çok içime sindi. Yine de hiç maddi sıkıntım olmasaydı, İstanbul'a gidip araştırırdım, kendim toplama yoluna giderdim. Muhtemelen 1/10 ebatında bir araç olurdu. Ve elektrikli olurdu.

"O kadar da abartma kardeşim, piyasadaki araçlardan hangisini alırdın?" derseniz, o zaman da "E-revo 1/10 VXL" veya "Summit 1/10 VXL" diyebilirim. Bunun yanına; iki tane 3-5 bin mAh LiPo batarya ve bir de sağlam şarj aleti ve güç kaynağına 3-5 yüz lira para harcardım, canavar gibi olurdu.

"Nitrolu hiç mi beğenmiyosun? Kesinlikle almak istemez misin?" diye soracak olan olursa diye, buna da cevap vereyim. Nitro işi, benim şimdiki durumumda oldukça fantazi. Vakit istiyor, ilgi istiyor bu araçlar. O kadar vaktim malesef yok. Haa ikinci veya üçüncü bir araç almak istersem muhtemelen o zaman bir nitrolu düşünebilirim. O zaman da taaa ilk paragrafta bahsettiğim özellikleri taşıyan bir modeli tercih ederim.

Netice

Neden yazdım bunları? Ülkemizde malesef blog mantığı yerleşmedi. Forumlara falan yazılıyor ama onlar da günlük konuşma tarzında olduğu için önemsenmeden yazılıyor genelde. Bir de 3 kuruşluk bilgi için, onlarca sayfa forum okunması gerekiyor. Benim yaşadığım tereddütleri yaşayanlar varsa, fikir vermek için yazdım. İnanın bu aracı alıp ta kullanıncaya kadar pilinin ne kadar sürede şarj olacağını ve toplam kaç dakika aracı kullanabileceğimi doğru dürüst öğrenememiştim. Gavur sitelerinde bile yok doğru dürüst kullanıcı yorumu.

Şimdilik bu kadar. Herkese bol hobili, eğlenceli, keyifli, hayırlı, güzel günler diliyorum.